Верасень са жнівеньскім каларытам перасягнуў свой экватар – самы час уславіць восеньскіх юбіляраў, трапіўшых у нашу бібліятэчную выставу.

 7 верасня адзначылі 105-гадовы юбілей Алеся Асіпенкі, ураджэнца вёскі Пушкары Віцебскага раёна, беларускага пісьменніка, сцэнарыста.
 Перад вайной будучы пісьменнік вучыўся на гістарычным факультэце Віцебскага педагагічнага інстытута. Пасля заканчэння настаўнічаў пад Віцебскам, у Рудаках.
 З прыходам гітлераўцаў партызаніў. Калі гэта стала вядома захопнікам, яны спалілі яго бацькоўскую хату, пагражалі расстрэлам маці і сёстрам. Ды доўга ваяваць не давялося. У снежні 1942 года, падчас прарыву фашысцкай блакады, быў цяжка паранены. Лячыцца адправілі на Вялікую зямлю.
 У партызанскім доме адпачынку пазнаёміўся з Кузьмой Чорным, чыю творчасць ужо добра ведаў. Асмеліўся паказаць любімаму пісьменніку накіды аднаго са сваіх першых апавяданняў. Мікалай Карлавіч уважліва прачытаў гэты твор. Параіў не кідаць пачатую працу. Акрылены такой падтрымкай, Алесь Асіпенка пачаў яшчэ больш натхнёна шчыраваць.
 Аднак з першым апавяданнем выступіў у друку толькі ў 1952 годзе. Дый першая кніга запазнілася: зборнік апавяданняў і аповесцей «Лёд растае» выйшаў у 1958-м. Праўда, на гэты час ягоныя апавяданні, не кажучы пра нарысы і нават вершы, рэгулярна публікаваліся ў перыёдыцы. Напісаў аповесць «Няроўнай дарогай», а таксама прыгодніцкую «Апошняя версія», прысвечаную супрацоўнікам міліцыі.
 У 1944 годзе Алесь ўладкаваўся ў рэдакцыю газеты «Чырвоная змена». У ёй прайшоў шлях ад карэспандэнта да галоўнага рэдактара. Пазней быў галоўным рэдактарам часопіса «Маладосць», кінастудыі «Беларусьфільм», а потым і ўзначаліў калектыў «ЛіМа».
 Багаццем фактычнага матэрыялу, строгай аб’ектыўнасцю ў ацэнцы многіх з’яў і падзей вызначаецца яго кніга мемуарнага плана «Вечнасць Млечнага Шляху». У ёй ажываюць асабістыя ўражанні ад сустрэч з Кузьмой Чорным, Міхасём Лыньковым, Іванам Мележам, Уладзімірам Караткевічам. Гэта дапамагае чытачу лепш зразумець значнасць майстроў слова для беларускай літаратуры.
 Плённы ўнёсак Алеся Асіпенкі і ў развіццё нацыянальнага кінематографа: фільмы «Пяцёрка адважных» (так называлася і яго аднайменная аповесць для дзяцей і юнацтва), «Надзейны чалавек», «Трывогі першых птушак». Суаўтар сцэнарыяў мастацкіх стужак «Ясь і Яніна», «Трэцяга не дадзена», «Кожны трэці».
  Лаўрэат прэміі Ленінскага камсамола Беларусі (1974) за літаратурны запіс кнігі А.Дзенісевіча «Орлиное племя», Літаратурнай прэміі імя І.Мележа (1981) за раман «Непрыкаяны маладзік».

 13 сентября 130 лет назад в Брадфорде (Англия) родился Джон Пристли, английский романист, автор эссе, драматург и театральный режиссёр.
 Авторству Джона Бойнтона Пристли принадлежит более 30 пьес, около десятка романов, а также несколько эссе и литературно-исторических работ.
 В возрасте сорока четырёх лет Пристли попробовал себя в качестве театрального актёра, сыграв роль пьяного фотографа Генри Ормонройда в своей пьесе «Когда мы женаты», поставленной в 1938 году на сцене Театра св. Мартина. Он был благосклонно принят и публикой, и критиками. Эта же комедия оказалась первой пьесой, транслируемой по английскому телевидению. Впоследствии Пристли написал несколько телевизионных пьес. Он оказался одним из первых английских драматургов, овладевших техникой этого жанра.
 В годы Второй мировой войны на английских слушателей производили сильнейшее впечатление радиопередачи Пристли. На BBC он вёл программу «Постскриптум». Эти эфиры собирали аудиторию до 16000000 человек (среди слушателей более популярным был только Черчилль). Но вскоре его передачи отменили. Считалось, что это было сделано по указанию Черчилля, поскольку темы были слишком левые.  Сразу после Второй Мировой войны Пристли вступил в ряды борцов Движения за ядерное разоружение.
 За свою долгую и плодотворную карьеру Пристли опубликовал более 120 книг, как правило, лёгкие и оптимистичные по тону. Самым плодовитым был период до 60 лет. В возрасте от 70 до 84 лет Пристли опубликовал 21 книгу.
 Королева Елизавета Вторая возвела Пристли в рыцарское звание, однако от этой чести он отказался.

 15 сентября 235 лет назад родился (г. Бёрлингтон штата Нью-Джерси) известный американский писатель Фенимор Купер, мастер приключенческого жанра.
 Фенимор – не имя, а фамилия. Настоящее имя писателя Джеймс, но позже он присоединил к ней девичью фамилию своей матери.
 Мальчишкой Купер готовился поступать в Йельский университет в Нью-Хейвене и действительно поступил в него. Но не доучился и курса. За это короткое время юношу получил множество нареканий за свои проделки. Его отчислили за очередную выходку, на этом образование будущего писателя закончилось.
Именно супруге, француженке Сьюзан Августа Де Ланси, писатель обязан своим первым романом. В семье было принято читать вслух, и однажды Купер нелестно отозвался о модном произведении, заявив, что может написать ничуть не хуже. Сьюзан поймала его на слове, и в течение нескольких недель, чтобы не прослыть хвастуном, Купер написал «Предосторожность» (1820).
Первое произведение не принесло писателю успеха, но последующие произведения сделали знаменитым. Это «Последний из могикан», «Зверобой» и другие увлекательные истории, описывающие жизнь Америки и войны европейцев с коренным населением. Даже в Англии, где изначально Купера встретили не совсем тепло, его стали называть «американским Вальтером Скоттом».
В США изрядную часть жизни писатель прожил в посёлке Куперстаун. Такое название не случайно — некогда посёлок основал его собственный отец.

20 сентября живой легенде итальянского кино Софи Лорен исполнилось 90 лет.
Детство и юность Софи прошли в небольшом рыбацком городке Поццуоли около Неаполя. Семья жила крайне бедно. В доме Софии даже не было детских кроватей и игрушек. Кроме того, девочке приходилось терпеть издевательства сверстников, потому что она была внебрачным ребенком.
Когда Софии исполнилось 14 лет, мама отправила ее на конкурсы красоты «Королева моря» и «12 принцесс». Для этого события бабушка сшила для девочки розовое платье из штор, которые висели в гостиной. Тогда Софи была еще застенчивой, но она все равно стала одной из принцесс-победительниц и получила приз в виде рулона обоев, 35 долларов и билет в Рим.
В 16 лет на конкурсе красоты она встретила свою любовь и будущего мужа. Это был продюсер Карло Понти, который был старше девушки на 22 года. Кроме того, он был женат. Между ними вспыхнула страсть, которая переросла в глубокое чувство, но развод католику Понти должен был разрешить Ватикан. Устав ждать, Карло и Софи тайно поженились в Мексике. Потом им все же пришлось оформить развод, чтобы Понти не обвинили в двоеженстве. В итоге долгожданный развод ему дали, и 9 апреля 1966 года он вторично женился на Софи. Они прожили вместе порядка 50 лет.
Настоящее имя актрисы — София Виллани Шиколоне. Прежде, чем остановиться на всем известном псевдониме Софи Лорен (его предложил Карло Понти), она поработала под именами София Лаззаро и София Шиколоне.

 85 гадоў з дня нараджэння 21 верасня спаўняецца ураджэнцу Берасцейшчыны – паэту Васілю Жуковічу.
 Васіль быў апош­­нім, восьмым, дзіцем у вялі­кай сялянскай сям’і Жуко­вічаў. Сёння роднай старонкі Васіля Аляксевіча – хутара Забалацце, што знаходзіўся на землях Дзмітровіцкага сельвыканкама, – ужо няма на карце раёна.
 Будучы паэт самастойна пракладваў сваю сцежку ў літаратуру. Яшчэ школьнікам Васіль убачыў свае імя ў друку. Першы верш “Родныя мясці­ны” быў надрукаваны ў газеце “Піянер Беларусі” ў 1956 годзе. Пасля заканчэння Дзмітро­віцкай СШ юнак падаўся на ўласны хлеб: працаваў на заводзе будаўнічых дэталяў.
 Паступіў на філала­гіч­ны факультэт Брэсцкага пе­да­гагічнага інстытута, пасля лёс звязаў з рэдакцыямі газеты “Заря над Бугом” і Брэсц­кай студыі тэлебачання. Друка­ваўся на старонках абласнога і рэспубліканскага друку. Вершы маладога паэта заўва­жылі ў сталіцы.
 Пасля пераезду ў Мінск працаваў у ча­сопісе “Полымя”, газеце “Знамя юности”, выдавецтве, Рэс­публіканскім цэнтры эстэтыч­нага развіцця дзяцей. З 1982 года ён рэалізуе сябе як мастак слова. 
Васіль Жуковіч – паэт шырокага дыяпазону. Піша лірычныя, публіцыстычныя і жартоўныя вершы, байкі і прытчы, эпіграмы, вершы і прозу для дзяцей.
Заявіў пра сябе і як паэт-песеннік. Выйшла некалькі зборнікаў яго песняў, у тым ліку для дзяцей «Дарога ля жыта», «Свята», «Дзіўны горад», «Вяселы ранішнік» (1992). На вершы В. Жуковіча напісаны песні У. Буднікам, Л. Захлеўным, ён аўтар слоў «Калыханкі» (муз. Э. Зарыцкага). Васіль Жуковіч – аўтар лібрэта оперы-казкі «Пра тое, што было» (1991, муз. Э. Казачкова).

Падрыхтавала Алена Хайноўская