«У шэрагу вялікіх імёнаў». Экспазіцыя сёмая ў 2023-м. А гэта значыць – штомесячная выстава з кнігамі аўтараў, ліпеньскіх юбіляраў зноў абнавілася.

На паліцах – выданні вядомыя і не вельмі, не раз прачытаныя нашымі чытачамі і зрэдчас узятыя апантанымі аматарамі слова.

Знаёмімся з імяніннікамі ліпеня!

3 ліпеня адзначылі 140 гадоў з дня нараджэння Франца Кафкі, нямецкамоўнага пісьменніка, які шырока прызнаецца адным з ключавых фігур літаратуры XX стагоддзя. Большая частка работ пісьменніка была апублікавана пасмяротна. Загалоўныя і пераважныя кафкіянскія матывы: тэмы адчужэння, віны і абсурду. Сярод яго найбольш вядомых работ – "Ператварэнне", "Працэс" і "Замак".

Некалькі твораў Кафкі былі апублікаваны пры яго жыцці: зборнікі апавяданняў «Сузіранне» і «Сельскі лекар», а таксама асобныя апавяданні (такія як «Ператварэнне») публікаваліся ў літаратурных часопісах, але не прыцягвалі асаблівай увагі публікі. У сваім завяшчанні Кафка даручыў свайму душапрыказчыку і сябру Максу Броду знішчыць яго няскончаныя творы, у тым ліку раманы "Працэс", "Замак" і "Амерыка", але Брод праігнараваў гэтыя ўказанні.

11 ліпеня – свята ў аматараў паэзіі Валянціны Паліканінай. Беларуская паэтэса, журналіст, перакладчык, ураджэнка горада Крычава Магілёўскай вобласці адзначае 65-гадовы юбілей.

Валянціна Пятроўна скончыла філалагічны факультэт Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта, працавала вядучым рэдактарам часопіса «Беларусь», рэдактарам аддзела культуры часопіса «Гаспадыня».

Першыя вершы Валянціны Пятроўны Паліканінай былі апублікаваныя ў газеце «Рэспубліка» ў 1994 годзе, а ўжо ў 1998 годзе выйшаў першы аўтарскі зборнік «Знайдзіце час для кахання». В.П. Паліканіна – аўтар 14 кніг вершаў і прозы, сярод якіх: "Дзве музы", "Святло непазбыўнае", "Памяць", "Ад першага яблыка", "Жывое збожжа", "За плоццю слоў", "Ды будзе дзень... ». Гэтыя творы напоўнены добрай лірыкай філосафа, якім становіцца толькі моцны духам чалавек, які спазнаў сэрцам праўду жыцця і не перастаў любіць жыццё.

195-гадовы ліпеньскі юбіляр – Мікалай Чарнышэўскі. Нарадзіўся 12 ліпеня 1828 года ў Саратаве ў сям'і святара. Сябрамі яго дзяцінства сталі кнігі, якія Чарнышэўскі паглынаў у вялікай колькасці. З 1854 да 1862 гг. Мікалай Гаўрылавіч працаваў у часопісе “Сучаснік”, і гэты перыяд стаў самым плённым у творчай біяграфіі Чарнышэўскага. Выступаючы як пісьменнік, літаратурны крытык, рэдактар і арганізатар, ён напісаў мноства артыкулаў на грамадска-палітычныя тэмы, а таксама філасофскія творы. У 1855 годзе Чарнышэўскі прадставіў сваю магістарскую дысертацыю "Эстэтычныя адносіны мастацтва да рэчаіснасці", дзе даказваў цесную сувязь літаратуры і грамадскага жыцця і крытыкаваў тэорыю "мастацтва дзеля мастацтва". Ступень магістра ён атрымаў толькі ў 1858 годзе.

Знакаміты раман Чарнышэўскага "Што рабіць?" выйшаў у 1863 годзе ў некалькіх нумарах “Сучасніка”, цудам прайшоўшы цэнзуру. Неўзабаве пасля публікацыі раман забаранілі, аднак было ўжо позна: тэкст паспеў разысціся ў спісах. Афіцыйную забарону на публікацыю знялі толькі ў 1905 годзе.

14 ліпеня спаўняецца 120 гадоў з дня нараджэння амерыканскага пісьменніка, аднаго з заснавальнікаў біяграфічнага рамана

Ірвінга Стоўна. Пяру Стоўна належыць 25 твораў гэтага кірунку, героямі якіх сталі Ван Гог, Мікеланджэла, Джэк Лондан, Зігмунд Фрэйд, Чарльз Дарвін, Абрагам Лінкальн і іншыя вялікія людзі, якія навекі пакінулі свой след у літаратуры, навуцы, мастацтве ці гісторыі.

Пісьменнік, журналіст і грамадскі дзеяч Уладзімір Караленка з'явіўся на свет 15 ліпеня 1853 г. – 170 гадоў таму назад. Празаік лічыў, што літаратура – гэта рупар, які павінен даносіць праўду да народа. Тэрарызм, рэпрэсіі, справядлівасць - асноўныя тэмы яго публікацый. Найбольш вядомымі працамі Караленкі лічацца наступныя творы: "Сон Макара"; "У кепскім грамадстве"; "Дзеці падзямелля"; "Сляпы музыка"; «Марусіна заімка»…

Прыхільнікі паэтычнага слова Яўгенія Еўтушэнка (сапраўднае прозвішча Гангнус) адзначаць 90-гадовы юбілей паэта 18 ліпеня. Паэт, празаік, кінасцэнарыст і кінарэжысёр  нарадзіўся на станцыі Зіма Іркуцкай вобласці.

Друкавацца Еўтушэнка пачаў у 16 гадоў. Першыя публікацыі вершаў у газеце "Савецкі спорт" датаваны 1949 годам.

У 1951-1954 гадах Еўтушэнка вучыўся ў Літаратурным інстытуце імя А.М. Горкага. У 1954 годзе ён быў выключаны з інстытута (за падтрымку рамана Уладзіміра Дудзінцава "Не хлебам адзіным") і больш нідзе не вучыўся, атрымліваючы адукацыю самастойна, у тым ліку ён свабодна валодаў англійскай, французскай, італьянскай, іспанскай мовамі.

Першая кніга Яўгена Еўтушэнкі – "Разведчыкі будучыні" – выйшла ў свет у 1952 годзе, у тым жа годзе ён стаў самым маладым членам Саюза пісьменнікаў СССР.

Як празаік Яўген Еўтушэнка праявіў сябе ў аповесцях "Пэрл-Харбар" (1967) і "Ардабіёла" (1981), раманах "Ягадныя месцы" (1982), "Не памірай перш смерці (Руская казка)" (1993), "Аўтабіяграфія" (1963, французскае выданне) і кнізе ўспамінаў "Ваўчы пашпарт" (1998), а таксама ў некалькіх апавяданнях і шэрагу нарысава-публіцыстычных кніг.

Еўтушэнка з'яўляецца аўтарам сцэнарыяў да многіх фільмаў: пачатак яго кінатворчасці паклаў фільм Міхаіла Калатозава і Сяргея Урусеўскага, зняты паводле паэмы ў прозе "Я — Куба" (1963).

У 1979 годзе Еўтушэнка зняўся ў ролі Канстанціна Цыялкоўскага ў фільме Савы Куліша "Узлёт". У 1983 годзе ён па ўласным сцэнары паставіў фільм "Дзіцячы садок", у якім выступіў і як рэжысёр, і як акцёр. У той жа якасці сцэнарыста, рэжысёра, акцёра выступіў у фільме "Пахаванне Сталіна" (1990).

Еўтушэнка з'яўляецца аўтарам інсцэніровак і сцэнічных кампазіцый, п'ес.

На вершы паэта ствараліся музычныя творы. Паэма "Бабін Яр" стала літаратурнай асновай Трынаццатай сімфоніі Дзмітрыя Шастаковіча, урывак з паэмы "Брацкая ГЭС" лёг у аснову іншага твора кампазітара — вакальна-сімфанічнай паэмы "Пакаранне смерцю Сцяпана Разіна". На вершы Еўтушэнкі напісаны папулярныя песні.

130 гадоў – Уладзіміру Маякоўскаму. Рускі савецкі паэт і драматург нарадзіўся 19 ліпеня (7 ліпеня па старым стылі) 1893 года ў вёсцы Багдадзі Кутаіскай губерні Расіі (цяпер Грузія) у сям'і ляснічага.

Схільны да рэзкіх, рашучых дзеянняў, паэт не баяўся выказваць сваю пазіцыю - як грамадскую, так і літаратурную. Быў лідарам расійскіх футурыстаў, узначаліў самыя радыкальныя плыні ў паэзіі ХХ стагоддзя, але насамрэч не трапляў ні пад якія рамкі.

Стыль Маякоўскага ўнікальны, ён быў сапраўдным наватарам у вершаскладанні: шалёная энергія яго вершаў спалучаецца з лірычнасцю і камернасцю.

Маякоўскі не толькі змяніў рытм, не толькі развязаў рукі метафары, але і паўплываў на многіх сучаснікаў і паслядоўнікаў.

Першы «напаўверш» Маякоўскі надрукаваў у нелегальным часопісе «Парыў», які выдаваўся Трэцяй гімназіяй. Паводле яго слоў, "атрымалася неверагодна рэвалюцыйна і ў такой жа ступені брыдка".

Першы апублікаваны верш называўся «Ноч» (1912), ён увайшоў у футурыстычную складанку. 30 лістапада 1912 года адбылося першае публічнае выступленне Маякоўскага ў артыстычным падвале «Вандроўны сабака». У 1913 годзе выйшаў першы зборнік Маякоўскага "Я" (цыкл з чатырох вершаў). Ён быў напісаны ад рукі, забяспечаны малюнкамі Васіля Чакрыгіна і Льва Жэгіна і размножаны літаграфічным спосабам у колькасці 300 экзэмпляраў. У якасці першай часткі гэты зборнік увайшоў у кнігу вершаў паэта «Простае як мыканне» (1916). У гэтым жа годзе паэт звярнуўся да драматургіі. Была напісана і пастаўлена праграмная трагедыя "Уладзімір Маякоўскі". Дэкарацыі для яе пісалі мастакі з "Саюза моладзі" П. Н. Філонаў і І. С. Школьнік, а сам аўтар выступіў рэжысёрам і выканаўцам галоўнай ролі.

Самы важкі юбілей адзначым 30 ліпеня. Эмілі Бронтэ,  англійскай паэтцы, аўтару рамана «Грозовой перевал», сястры Шарлоты і Эн Бронтэ, спаўняецца 205 гадоў.

У 1846 годзе выходзіць яе зборнік «Вершы Керэра, Эліса і Эктана Бэлаў». Вершы Эмілі атрымліваюць даволі высокую ацэнку крытыкі. У 1847 годзе быў апублікаваны яе раман, які пасля прынёс ёй славу. Пры жыцці Эмілі гэты раман застаўся практычна незаўважаным і толькі пасля яе смерці, калі Шарлота ажыццявіла другое яго выданне, «Грозовой перевал» быў сустрэты хорам пахвал як праўдзівы шэдэўр, праўда, з некаторымі агаворкамі.

Чакаем для нашай экспазіцыі “У шэрагу вялікіх імёнаў”!