А ведаеце вы, што....

у 2022 годзе спаўняецца 100 год з дня напісання Я.  Коласам  першай кнігі трылогіі “На ростанях” “У палескай глушы”.     Дзеянне рамана адбываецца на Беларусі ў перыяд першай рускай рэвалюцыі, гады сталыпінскай рэакцыі і новага ўздыму рэвалюцыйнага руху. Малюючы шырокую карціну жыцця беларускага народа, аўтар асноўную ўвагу ўдзяляе праблеме гістарычнага лёсу інтэлігенцыі. Галоўны герой трылогіі – вясковы настаўнік Андрэй Лабановіч, які шукае правільныя шляхі да яднання з народам, да рэвалюцыі. У гэтым вобразе ўвасоблены лепшыя рысы перадавой інтэлігенцыі таго часу. Твор Я. Коласа напісаны з глыбокім веданнем народнага жыцця, псіхалогіі людзей і вызначаецца нацыянальным каларытам.

Стогадовы юбілей адзначае зборнік “Завіруха” М. Чарота. Яго першы паэтычны зборнік «Завіруха» стаў выніковым  у творчай эвалюцыі паэта за тры-чатыры гады, калі ідэйна-тэматычныя і вобразна-паэтычныя прыярытэты ўжо досыць выразна вызначыліся. Для паэта і яго літаратурнага пакалення рэвалюцыя ўяўлялася той канкрэтна-гістарычнай падзеяй, якая “зазямліла” мастацкі ідэал папярэднікаў, вывела яго са сферы недасягальнай, прарочай і наблізіла да рэальнага ажыццяўлення. Паміж матывамі адмаўлення старога і апявання новага прысугнічае матыў стыхіі («буралом», «завіруха»), якая бязлітасна нішчыць стары лад і расчышчае шлях “яскравай дзённіцы” новых дзён. Матывам “вечнай буры” прасякнуты ўвесь чаротаўскі зборнік “Завіруха”.

Сто год таму назад выйшла ў выдавецтве “Адраджэнне” рэкордным дзесяцітысячным тыражом пралетарская паэма  М. Чарота “Босыя на вогнішчы”. Твор з’яўляецца мэтафараю рэгіянальнага распаўсюджвання рэвалюцыі, дзе “босыя” — абагульнены мастацкі вобраз знядоленай часткі грамадства, “беднаты”, антыподам якому з’яўляюцца “абутыя”. Паэма складаецца з дваццаці раздзелаў — па сутнасці дваццаці асобных вершаў, звязаных агульнасцю падзей і матываў. Як адзначае І. Багдановіч, сюжэта як такога ў паэме няма, кожны верш-раздзел з’яўляецца паэтычнай ілюстрацыяй да зменлівых гістарычных падзей, што ўплывалі на лёс Беларусі ў час рэвалюцыі.

   Загадчык АБМ Татарчук А.М.